Listopad 2018

Superwizja jest metodą stosowaną powszechnie w psychoterapii. Ma na celu doskonalenie warsztatu pracy psychoterapeuty, a co za tym idzie systematyczne podwyższanie jakości świadczonych klientowi usług terapeutycznych. W trakcie superwizji superwizor ją prowadzący występuje w roli mentora – wspomaga terapeutę w wyborze skutecznych strategii w pracy z pacjentem, pozwala spojrzeć z boku na mechanizmy występujące w pracy terapeuty z danym pacjentem, które mogą działać nieświadomie oraz przewiduje konsekwencje prowadzonych przez terapeutę działań. Celem jest poprawa jakości życia pacjenta, ale także wsparcie pracy terapeuty. Superwizor ma możliwość spojrzenia na pracę terapeuty z jego pacjentami z boku, obiektywnie. Patrząc z szerszej perspektywy i posługując się swoją wiedzą i doświadczeniem, superwizor może dostrzec aspekty pominięte lub konieczne do poruszenia przez danego terapeutę z konkretnym klientem. Superwizja może również być traktowana jako forma nadzoru (to znaczy sprawdzania prawidłowości przebiegu terapii) świadczona początkującym terapeutom przez tych bardziej doświadczonych. Superwizorem powinna być osoba, która posiada duże doświadczenie i wiedzę w danej dziedzinie terapeutycznej, a także posiada wysoką kulturą osobistą, i przestrzega etyki zawodu w relacji z drugim terapeutą i klientami. Nie jest on jednak osobą nieomylną i mającą gotowe rozwiązanie każdego problemu, z jakim może przyjść do niego terapeuta [Popiel, Pragłowska, 2013]. Superwizja w swoim założeniu jest formą kształcenia psychoterapeutów. Pozwala uzyskać wsparcie, odpowiednio wykorzystać wiedzę i umiejętności w swojej pracy z pacjentem oraz mieć ujście dla swojej niepewności czy zagubienia w trudnych chwilach w pracy z klientem. To często jedna z niewielu okazji spotkań, podczas których terapeuta swobodnie może opisać i przeanalizować z osobą z zewnątrz swoją pracę, problemy czy niepokoje pojawiające się w pracy terapeutycznej, w relacji z klientem czy jego opiekunami, a także porozmawiać o swoich emocjach, spostrzeżeniach czy rozładować napięcie, które powstało w terapii. Bardzo ważne, że superwizja posiada dwa wymiary – oprócz wspierającego ma też wymiar merytoryczny. Pozwala na korzystanie z doświadczeń, wiedzy i umiejętności superwizora, który prowadzi spotkanie superwizyjne. Osoba ta może wspomóc zarówno początkującego, jak i doświadczonego terapeutę w budowaniu relacji terapeutycznej, kształtowaniu strategii terapeutycznych czy ustalaniu swojej roli w terapii. Proces superwizyjny ma charakter relacji niesymetrycznej, w której występuje mistrz – superwizor i jego &bdquo;uczeń” – superwizowany terapeuta [Aleksandrowicz, 2010]. Superwizja służy więc dwóm grupom: superwizowanym terapeutom, ponieważ umożliwia im samorozwój przez wzbogacanie swoich umiejętności zawodowych i wsparcie w trudnych emocjonalnie sytuacjach czy kryzysach podczas prowadzenia terapii oraz klientów, ponieważ dzięki temu ma on ulepszyć swoją pracę z klientem i podwyższyć jakość usług, co w efekcie wpływa na dobro klienta i polepszenie jakości jego życia [Gilbert, Evans, 2004]. Spotkania superwizyjne mogą odbywać się w formie indywidualnej lub grupowej, w zależności od potrzeb superwizowanego. Mogą mieć formę kontaktu bezpośredniego lub pośredniego – na zasadzie obserwacji pracy terapeuty lub wspólnego analizowania przypadków. Wyróżniane są również superwizje formalne (wcześniej celowo zorganizowane spotkania) i nieformalne, czyli tzw. &bdquo;superwizje koleżeńskie” – doraźne wsparcie udzielane przez innego terapeutę w miejscu pracy. W psychoterapii jest ona uważana za fundamentalny element pracy terapeutycznej. Należy jednak podkreślić, że superwizja, która jest formą wsparcia, pomocy i samorozwoju dla terapeuty – nie jest dla niego psychoterapią [Osipczuk, 2011]. Podczas sesji omawiane są zgłaszane potrzeby i trudności. Dzięki temu terapeuci mogą lepiej zrozumieć i zorganizować diagnozę, zawieranie kontraktu terapeutycznego, proces terapeutyczny, zjawiska takie jak opór, przeniesienie czy przeciwprzeniesienie [Gilbert, Evans, 2004]. Podsumowując, spotkanie superwizyjne pozwala na omówienie dylematów terapeuty odnośnie prowadzonej diagnozy, zjawisk zachodzących w relacji terapeutycznej, dylematów etycznych, planu terapii. Korzystać z niej mogą terapeuci otwarci na dyskusję, chcący zadawać pytania, poszukujący wsparcia czy porady, gotowi na poddanie swojej pracy ocenie oraz otwarci na opinie innych. Pomaga odreagować emocje nagromadzone w procesie terapeutycznym i wypowiedzieć na głos trudności związane z pracą z klientem, nie łamiąc tajemnicy zawodowej. Terapeuta, który poddaje się superwizji to terapeuta cechujący się pokorą, dojrzałością i dążeniem do samodoskonalenia, dba o siebie w swojej roli zawodowej i o dobro klienta, podwyższając jakość swoich usług. Dzięki superwizji wystrzega się błędów, nie dopuszcza do działania nieświadomych mechanizmów, występujących w trakcie terapii [Osipczuk, 2011]. Dostępność superwizji dla logopedów Obecnie w Polsce superwizja jest zarezerwowana głównie dla psychoterapeutów czy psychologów jako metoda stworzona właśnie dla tej grupy terapeutów. W środowisku terapeutycznym pojawiają się propozycje superwizji z zakresu AAC promowane przez dr Magdalenę Grycman. Natomiast superwizja dla logopedów jest bardzo mało popularna. Funkcjonują głównie superwizje o charakterze nieformalnym, indywidualnym lub grupowym w formie doraźnych porad czy konsultacji koleżeńskich ze strony innych terapeutów w miejscu ich pracy. Należy jednak zaznaczyć, że najczęściej te koleżeńskie formy wsparcia nie stanowią pomocy o charakterze profesjonalnym, o którym mówimy myśląc o formalnej superwizji. Dla celów niniejszego artykułu przeprowadzona została analiza dostępności metod superwizji logopedycznej w Polsce z użyciem najpopularniejszej obecnie formy wyszukiwania pomocy, czyli internetu. Odnalezione zostały cztery formy pomocy superwizyjnej, które opisuje poniższa tabela. Tabela 1. Dostępne w Polsce formy pracy superwizyjnej. Forma Miejsce Termin Cel Prowadzący Superwizja pracy logopedycznej Poradnia psychologiczno-pedagogiczna w Żorach 2016 ● doskonalenie umiejętności diagnozy i terapii logopedycznej różnych zaburzeń mowy ● omawianie materiałów video z zajęć indywidualnych i grupowych: główne problemy pacjenta, przewidywane cele oddziaływania logopedycznego, strategie oddziaływań terapeutycznych i zachowania docelowe logopedzi Superwizja Pracy Liderów Grup Wsparcia dla Logopedów Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis w Katowicach 2006 ● przygotowanie osób prowadzących grupy lub wsparcia dla logopedów, a także logopedów mających zamiar założyć grupę wsparcia logopedzi Superwizja z dr Magdaleną Grycman Specjalistyczny Gabinet Logopedyczny ORATIO w Olkuszu 2016 ● zrozumienie i rozwiązywanie przyczyn napotykanych trudności w terapii ● zdobywanie nowych technik wspierających nabywanie kompetencji komunikacyjnych ● poprawianie błędów i szukanie nowych dróg pracy terapeutycznej logopeda Superwizja zajęć edukacyjno-terapeutycznych Instytut Wspomagania Rozwoju Dziecka w Gdańsku Obecnie ● obserwacja indywidualnych i grupowych zajęć edukacyjno-terapeutycznych ● instruktaż dla nauczycieli ● omówienie superwizji ● przygotowanie pisemnych zaleceń terapeuci Źródło: opracowanie własne na podstawie podanych źródeł internetowych. Niestety, większość zaprezentowanych możliwości jest już nieaktualna. Dostępnych możliwości w skali całej Polski jest również niewiele (tylko 4 propozycje). Uprawnia to do stwierdzenia, że mała popularność superwizji może wynikać również z faktu, braku jej dostępności dla przeciętnego logopedy. Potrzeba superwizji w zawodzie logopedy - analiza wyników badań Pytania i hipotezy badawcze Przyczyną przeprowadzenia opisanego poniżej badania było postawienie sobie trzech pytań badawczych dotyczących zapotrzebowania logopedów na superwizję oraz charakteru ich pracy. Były to następujące pytania: Czy logopedzi są grupą zawodową, która potrzebuje i korzysta z superwizji? Czy praca logopedy jest trudna emocjonalnie i stresująca? Jakie trudne sytuacje spotyka w swojej pracy logopeda? Postawione zostały również hipotezy badawcze, zakładające, że logopedzi są grupą zawodową, która powinna mieć możliwość korzystania z superwizji z uwagi na stres i trudne emocjonalnie sytuacje, występujące w pracy terapeuty w kontakcie z pacjentem i jego opiekunami. Badana grupa W badaniu wzięła udział grupa 95 logopedów. Wśród badanych znalazło się 45% początkujących logopedów, 29% logopedów ze stażem pracy do 5 lat, 15% logopedów ze stażem pracy od 6 do 15 lat oraz 11% logopedów pracujących w swoim zawodzie ponad 15 lat. Badani logopedzi pracują w placówkach różnego typu: przedszkolach masowych (28%), gabinetach prywatnych (16%), szpitalach (10%), przedszkolach integracyjnych i specjalnych (9%), poradniach psychologiczno-pedagogicznych (9%), szkołach masowych (6%), szkołach integracyjnych i specjalnych (6%), żłobkach (4%) i innych (12%). Badana grupa pracuje głównie z dziećmi (77%), ale także z dorosłymi (12%) i z młodzieżą (11%). Procedura badania Badanie zostało przeprowadzone w marcu 2016 roku podczas konferencji logopedycznej w Warszawie pt. &bdquo;Europejski Dzień Logopedy – Wczesna Interwencja Logopedyczna”. Badani wypełniali ankiety w formie papier-ołówek, a badanie miało charakter indywidualny. Narzędziem badawczym była ankieta własna, zawierająca 15 pytań (10 zamkniętych i 5 otwartych). Wyniki badania Badani odpowiedzieli na 15 pytań zawartych w ankiecie, udzielając odpowiedzi w formie zamkniętej (wybierając z podanych odpowiedzi) lub otwartej (opisując swoje propozycje, przemyślenia, doświadczenia). Poniżej opiszę poszczególne pytania i odpowiedzi badanych. Czy korzystałeś kiedykolwiek z superwizji? Większość badanych, bo aż 83% nigdy nie korzystało z superwizji. Tylko 17% badanych uczestniczyło w superwizji, głównie rozumianej jako &bdquo;superwizja koleżeńska”, czyli doraźne wsparcie czy pomoc merytoryczna ze strony koleżanek i kolegów terapeutów w miejscu pracy...

Miesiąc: Listopad 2018

Predyspozycje temperamentalne i poziom lęku u jąkających się dzieci i osób dorosłych

Diagnozowanie zaburzeń płynności mowy u małych dzieci

Superwizja w zawodzie logopedy

Najnowsze wpisy

Kategorie

Zapisz się do Newslettera

Archiwa