W moje ręce trafiła jedna z nowych publikacji Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego – „Wychowując dziecko z autyzmem. Pozytywne strategie oparte na terapii behawioralnej” z serii kierowanej do rodziców i terapeutów dzieci ze spektrum autyzmu.
Jest to książka, która w przystępny sposób, krok po kroku wprowadza rodzica w tajniki metody behawioralnej, jaką jest Stosowana Analiza Zachowania (SAZ). Zawiera omówienie teoretyczne i praktyczne kolejnych etapów terapii i narzędzi, które w jej trakcie się wykorzystuje, a także plany i arkusze, które ułatwiają rodzicowi i terapeucie wdrożenie w życie metodyki SAZ. Plusem są też historie dzieci, które pokazują zastosowanie metody w praktyce. Jest to dobra propozycja dla terapeutów metod behawioralnych, zaczynających przygodę z SAZ, a także dla rodziców, który mierzą się z wyborem terapii odpowiedniej dla ich dziecka, aby sprawdzić czy SAZ będzie metodą, którą chcą pracować.
Sama, jako terapeuta bliskościowy do metod behawioralnych podchodzę z dużą ostrożnością. Jednak czyste założenia SAZ, tzn. analiza przyczyn zachowania na podstawie obserwacji jego przyczyn, konsekwencji i obrazu samego zachowania jest ciekawa. Pozwala na organizację sytuacji i okoliczności w jakich funkcjonuje dziecko tak, aby sprzyjało i dopasowane było do jego możliwości i potrzeb, co pozwoli mu na odpowiednie zachowanie. Nie mogę się zgodzić z użyciem kar i nagród, choć uważam, że kary są w książce poruszone dosyć delikatnie i traktowane jako ostatnie narzędzie jakie może być wykorzystywane w toku usuwania niepożądanego zachowania. Także wygaszanie wydaje mi się strategią, która może być zbyt kosztowna emocjonalnie dla małego dziecka z trudnościami. Natomiast technika uczenia zachowań złożonych małymi krokami, z użyciem modelowania i podpowiedzi dorosłego jest warta uwagi i wdrożenia w ramach uczenia dzieci wielu potrzebnych, codziennych umiejętności.
Ciekawy jest też rozdział dotyczący interakcji społecznych: ich ważności i możliwości wspierania w tym zakresie dziecka przez rodzica. Warto podkreślić, że w książce pojawia się też rozdział dotyczący współpracy, co w poradniku dla rodziców jest szczególnie ważne. Opisany jest w nim szczegółowo cel współpracy rodziców z terapeutami i placówką dziecka oraz sposoby na organizację tej współpracy. Na końcu znajdziemy też pomocny słowniczek i dodatkowe źródła, w których możemy szukać większej ilości informacji w temacie.
To pozycja, która w swoich założeniach nie jest bliska mojej praktyce terapeutycznej, jednak warto ją przeczytać, gdyż w prosty sposób opisuje techniki, których warto mieć świadomość, szczególnie w pracy z dziećmi ze spektrum. Tak jak wspominałam wiele założeń dotyczących samej analizy występującego zachowania czy modelowania warto można dostosowywać i uwzględniać w swojej pracy.
