Wrzesień to czas powrotu do szkoły i przedszkola, dla wielu po dłuższej przerwie. To wiele zmian, emocji i niespodzianek. Także dl nauczycieli, którzy spotkają się ze swoimi klasami. W każdej z nich może znaleźć się dziecko z zaburzeniami płynności mówienia, takimi jak jąkanie. Warto wiedzieć jak wspierać takie dziecko, by nie popełniać błędów w komunikacji z nim.

Poniżej znajdziecie szereg zasad, które pomogą wypracować odpowiednie postawy i zachowania nauczyciela wobec dziecka z jąkaniem.

  1. Wspieraj dziecko w zwolnieniu tempa mowy samemu modelując spokojne, naturalnie zwolnione tempo mówienia w kontakcie z dzieckiem.
  2. Staraj się podczas rozmowy zejść do poziomu dziecka i utrzymywać z nim kontakt wzrokowy – okazywać zaangażowanie w rozmowę.
  3. Nie pomijaj ucznia w kiedy zadanie wymaga wypowiadania się przed grupą, jeśli się zgłosi – pozwól mu się wypowiedzieć, słuchając, dając odpowiednią ilość czasu, nie okazując zniecierpliwienia. Jeśli inne dzieci przerywają lub odpowiadają za ucznia – przypomnij, że teraz mówi dana osoba i wysłuchaj wypowiedzi do końca mimo potknięć.
  4. Nie przerywaj, kiedy uczeń wypowiada się i zdarzają mu się potknięcia. Daj mu na wypowiedź tyle czasu, ile potrzebuje.
  5. Nie kończ wypowiedzi za ucznia.
  6. Stosuj pauzy w trakcie swoich wypowiedzi, aby dziecko mogło swobodnie się wypowiedzieć, nie przerywając.
  7. Staraj się nie zalewać ucznia pytaniami, dla niego bardziej pomocne w komunikacji będą komentarze czy parafrazy porządkujące jego wypowiedź.
  8. Skup się na tym, co dziecko chce Ci przekazać (na treści), a nie na tym jak mówi.
  9. Jeśli masz obawę, że czytanie czy odpowiadanie przed grupą/klasą może być dla ucznia bardzo stresujące porozmawiaj z nim na ten temat po zajęciach i ustalcie wspólnie najbardziej komfortową formę odpowiadania.
  10. Wspieraj dziecko w kontakcie z rówieśnikami – przeprowadź zajęcia z grupą/klasą na temat jąkania czy innych przypadłości, które sprawiają, ze różnimy się od siebie. Pamiętaj o duchu akceptacji i ucz dzieci tolerancji. Kiedy usłyszysz przejawy naśmiewania się ze strony rówieśników interweniuj spokojnie tłumacząc. Przydatną książką z propozycjami scenariuszy zajęć będzie: Jak mówić w szkole o jąkaniu?, Centrum Logopedyczne. Przełamujmy tabu jakim może być jąkanie oswajając je z dziećmi i pokazując, że jest to tylko jedna z cech, którymi możemy się różnić. Warto wprowadzić zabawę Taki sam/Inny i zachęcić dzieci do szukania między sobą różnić nie tylko w wyglądzie, ale także zainteresowaniach czy upodobaniach.
  11. Zaproponuj w grupie/klasie Grę mikrofonową uczącą dzieci zasad komunikacji. Usiądźcie w kole i weźcie mikrofon. W jednym czasie może mówić tylko jedna osoba, która trzyma mikrofon. Nie można jej przerywać, ani mówić razem z nią. Nie można też nadmiernie przetrzymywać mikrofonu. Po skończonej wypowiedzi przekazujemy mikrofon kolejnej osobie. Gra uczy czekania na swoją kolej, nie przerywania i pewności, że na każdego zawsze przyjdzie kolej i będzie mógł się swobodnie wypowiedzieć, a inni będą słuchać.
  12. Wzmacniaj ucznia z jąkaniem dostrzegając jego mocne strony, dając możliwość ich rozwijania i zyskiwania nowych umiejętności, w zakresie których będzie czuł się kompetentny.
  13. Dbaj o regulację emocjonalną uczniów, bądź osobą do której w zaufaniu można przyjść po pomoc i wsparcie w trudnościach, także konfliktach z rówieśnikami.
  14. Nie kieruj do dziecka z jąkaniem komentarzy pośpieszających, zniecierpliwionych, okazujących zdenerwowanie jego mową – staraj się słuchać z akceptacją.
  15. Jeśli dziecko jest w terapii logopedycznej czy psychologicznej wspieraj rodziców w przypominaniu dziecku o technikach, które są dla niego pomocne w mówieniu – uzyskaj zgodę dziecka na przypominanie mu o technice, aby pomóc mu pamiętać o sposobie, który pozwala mu łatwiej się komunikować (można ustalić nawet jakiś znak/hasło).
  16. Jeśli nie wiesz jakie Twoje zachowanie w danej sytuacji byłoby wspierające dla ucznia z jąkaniem – zapytaj go o to i ustalcie wspólny plan działania.
  17. Wspieraj się w swojej pracy zaleceniami od logopedy czy psychologa pracującego z dzieckiem.

Jeśli w Twojej klasie/grupie znajdzie się dziecko z problemem jąkania zarekomenduj rodzicowi wizytę u specjalisty – terapeuty jąkania, który najlepiej zdiagnozuje występujące trudności i zaproponuje odpowiednie działania profilaktyczne lub terapeutyczne. Nie warto czekać, gdyż wczesna interwencja w jąkaniu jest kluczowa.

W Artyście Mowy prowadzimy terapię dzieci, młodzieży i dorosłych z jąkaniem.

Opracowała: dr Aleksandra Jastrzębowska-Jasińska
Terapeuta jąkania, psycholog, neurologopeda kliniczny

Podziel się z innymi!